تابش

تابش یکی از روش‌های انتقال انرژی از مکانی به مکان دیگر است. انرژی تابشی در فضا به صورت امواج یا ذرات منتقل شده و یا تابش می‌کند. ممکن است هنگام یادگیری درباره‌ی چگونگی انتقال گرما با تابش مواجه شده باشید. گرما از طریق جامدات در فرآیندی به نام رسانش منتقل می‌شود. گرما همچنین می‌تواند توسط همرفت منتقل شود، که جریان گرما از طریق مایعات یا هوا است. و گرما می‌تواند از طریق تابش منتقل شود – همانطور که انرژی در فضا منتقل می‌شود. به همین دلیل است که انرژی خورشید به زمین می‌رسد.

اما انواع مختلفی از تابش‌ها وجود دارند. تابش الکترومغناطیسی نوعی تابش است که هر روز با آن مواجه می‌شوید. نوری که از یک شمع یا لامپ می‌بینید تابش الکترومغناطیسی است. اشعه‌ی ایکس و امواج رادیویی نیز همینطور. مایکروویوهایی که غذای شما را در داخل یک اجاق مایکروویو گرم می‌کنند نیز نوعی تابش هستند.

تابش الکترومغناطیسی به صورت امواجی حرکت می‌کند که طول آنها متفاوت است. طول موج‌های کوتاهتر مانند نور فرابنفش، اشعه‌ی ایکس و گاما انرژی زیادی دارند و می‌توانند به سلول‌ها آسیب برسانند. این طول موج‌ها را تابش‌های یونیزان می‌نامند. این به این دلیل است که آنها انرژی کافی را برای جدا کردن الکترون‌های با بار منفی از اتم‌ها دارند.

طول موج‌های بلندتر – مانند نور مرئی یا امواج رادیویی – انرژی کمتری دارند و به سلول‌ها آسیبی نمی‌رسانند. این طول موج‌ها را تابش‌های غیریونیزان می‌نامند. آنها انرژی کافی برای جدا کردن الکترون‌ها از اتم‌ها ندارند.

نوع دیگری از تابش، تابش ذرات است. برخی از ذرات – از جمله پروتون‌ها، نوترون‌ها، ذرات آلفا و بتا – با سرعت‌های بالایی در فضا حرکت می‌کنند. چنین ذراتی اغلب در فرآیندهایی به نام واپاشی رادیواکتیو آزاد می‌شوند. این زمانی است که یک عنصر با از دست دادن چند ذره به عنصر سبکتر تبدیل می‌شود. برخی از این ذرات می‌توانند تابش یونیزانی با انرژی بالا باشند؛ در حالی که مابقی انرژی کمتری دارند.

تابش یونیزان پرانرژی را می‌توان در آزمایشگاه تولید کرد. با که این نوع تابش به سلول‌ها آسیب می‌رساند، می‌توان از آن برای درمان برخی از انواع سرطان‌ها نیز استفاده کرد.

منبع: sciencenewsforstudents